PRZEDPREMIEROWO: Nino Haratischwili - Kotka i generał

Tytuł: Kotka i Generał

Autor: Nino Haratischwili

Tłumaczenie: Urszula Poprawska

Wydawnictwo: Otwarte

Premiera: 15.05.2019 r.

Czeczenia, 1995: Nura ma siedemnaście lat, gdy rosyjski oddział wkracza do jej rodzinnej wioski. Jeszcze niedawno dziewczyna pragnęła uciec z domu, w którym panują surowe prawa przodków, a codzienne życie regulują normy kodeksu muzułmańskiego. Teraz wybuch wojny przekreśla jej marzenie o wolności. Moskwa, 1995: Aleksander zwany Oseskiem nigdy nie przypuszczał, że będzie miał coś wspólnego z przerażającą niewiadomą, jaką jest wojna. Jego żołnierski plecak jest ciężki od książek, ale bardziej przygniatają Aleksandra oczekiwania matki – syn bohatera z Afganistanu, któremu „sam Gorbaczow osobiście był wdzięczny”, musi pójść w ślady ojca. Aleksander zostawia więc ukochaną, by walczyć na Kaukazie. Berlin, 2016: Aleksander Orłow, bogaty rosyjski oligarcha zwany Generałem, rozpoczyna z córką nowe życie w nowym kraju. Dziewiętnastoletnia Ada obsesyjnie pragnie poznać przeszłość ojca. Kiedy zaczyna zadawać pytania, powracają najmroczniejsze koszmary Aleksandra, odżywa wspomnienie najgorszej ze wszystkich nocy i niewyobrażalne poczucie winy. Zbliża się dzień rozrachunku. Generał wie, że musi sam wymierzyć sprawiedliwość i że uda mu się to tylko wtedy, gdy przekona do swego planu Kotkę, upartą gruzińską aktorkę.

Akcja książki rozpoczyna się w 1994 roku w Czeczeni. To tam spotykamy Nurę, jedną z bohaterek powieści. Nura to młoda dziewczyna, która chciałaby odmienić swoje życie. Ma dość surowych obyczajów panujących w jej wiosce od pokoleń. Odkąd przodkowie ustalili pewne zakazy i nakazy, nic się nie zmieniło, a ona nie wyobraża sobie, że miałaby iść przez świat w ten sposób. Dlatego właśnie postanowiła uciec i opuścić rodzinną miejscowość. Wszystko byłoby tak, jak zaplanowała, gdyby nie rosyjskie wojska, które wkroczyły do jej wioski.

Następnie spotykamy się z Aleksandrem Orłowem, który musi żyć z myślą, iż jego ojciec był bohaterem wojennym, a teraz oczekuje się od niego tego samego. Młody, spokojny chłopak lubujący się w książkach zmienia więc swoje plany, zostawia ukochaną i wyrusza na wojnę, aby kontynuować dokonania swojego ojca. Kiedy ponownie pojawia się na kartach tej powieści minęło kilkanaście lat, a Aleksander stał się człowiekiem zimnym, nieugiętym i zamkniętym w sobie. Jest Generałem i ma dziewiętnastoletnią córkę. Dziewczyna za wszelką cenę chce poznać przeszłość ojca, ale on nie chce się w niej zagłębiać.

Tytułowa "Kotka" to młodziutka gruzińską aktorka, która rzuciła wszystko, aby móc spełnić swoje marzenia. Przypadek sprawił, że swoim wyglądem bardzo przypomina Nurę, dziewczynę, którą w swojej przeszłości znał Generał. Gdy widzi ją na plakacie, postanawia się z nią spotkać. Kiedy składa jej pewna propozycję, dziewczyna nie może mu odmówić, jednak nie przewiduje skutków, które może przynieść ta niecodzienna oferta.

Autorka stworzyła bohaterów, którzy na długo zapadają w naszą pamięć. Każda postać jest inna i wyjątkowa, a to sprawia, iż mamy ochotę poznać ich bliżej. Kiedy czytałam całą tą historię miałam wrażenie, jakbym była w samym środku wydarzeń. Nino pisze niesamowicie plastycznie, a piękne słowa, których używa, są jak miód na moją duszę. Kiedy skończyłam czytać "Ósme życie", czyli poprzednią powieść tej autorki, nie mogłam doczekać się momentu, w którym po raz ponownie będę mogła spotkać się z jej twórczością. Historie, które opisuje w swoich powieściach, na tyle zapadają w pamięć, iż nawet po kilku latach pamięta się wiele szczegółów, które są w nich zawarte. Głównym plusem jest tutaj wielowymiarowość. Nie pozostajemy przy jednych bohaterach w jednym czasie, ale poznajemy wydarzenia dużo wcześniejsze i dużo późniejsze. Początkowo może się to wydawać trochę chaotyczne, ale na końcu układa się w piękną całość.

Nino Haratischwili podjęła się napisania książki w czasiw, o którym aktualnie nie wiele się mówi, a nawet udaje się, że coś takiego nie miało miejsca. Wojna w Czeczeni została zepchnięta poza plan i zapomniana przez wiele osób na świecie. Tylko osoby, które zamieszkują ten teren wciąż pamiętają o wielkich morderstwach i brutalnych gwałtach, których dopuścili się rosyjscy żołnierze. Najważniejszymi elementami tej powieści są właśnie wspomnienia i przeszłość, które zawarte głęboko w ludziach głowach, czasami nie chcą ujrzeć światła dziennego. Właśnie z tekim problemem zmaga się jeden z naszych bohaterów, Aleksander. Jego córka chciałaby wiedzieć o nim wszystko i wypytuje go, jak wcześniej wyglądało jego życie. On jednak unika tematu jak może, gdyż wspomniana potrafią być bardzo zdradliwe oraz bolesne i nie trudno jest się w nich zatracić.

"Kotka i Generał" to przepiękna, wielowątkowa powieść, która ukazuje kolejne, brutalne oblicze świata. Wojna jest czymś, z czym musiało się zmagać wiele ludzi, największy ból jednak pojawia się wtedy, gdy krzywdy jakich kiedyś wyrządzono, stara się wymazać z pamięci. Pełna emocji, bólu i cierpienia, uczuć, które może wywołać tylko wojna. Haratischwili wciąż zachwyca!

Ocena: 9/10